Người Ấn-Scythia Người_Saka

Người Saka cũng là một trong một vài bộ lạc đã xâm lăng Ấn Độ từ phía tây bắc, nơi họ thiết lập sự cai trị của người Ấn-Scythia. Kỷ nguyên Saka được sử dụng trong lịch quốc gia Ấn Độ, trong một vài dạng lịch Hindu khác cũng như của Phật lịch Campuchia—với năm 0 của nó bắt đầu gần xuân phân năm 78. Xem bài về Vương triều Quý Sương để hiểu thêm về miêu tả phức tạp của việc ghi ngày tháng kiểu Quý Sương-Scythia.

Không có liên kết di truyền mạnh nào giữa người Kazakh và các dân tộc Ấn Độ; tuy nhiên, phân nhóm đơn bội R1a1 có thể ghi nhận ở trên 50% đàn ông Altay, Kyrgyz, Slav và tây bắc Ấn Độ/Pakistan.

Rất có thể là vào khoảng năm 600 TCN, Trung Á là nơi sinh sống của một loạt các nhóm sắc tộc, tất cả đều là dân du mục cưỡi ngựa và chia sẻ các đặc điểm văn hóa đơn giản.

Parama Kamboja và mối liên hệ với người Saka

Theo một số học giả, thuật ngữ Kamboja có thể được giải thích như là Kam+boja. Boja là từ tương đương trong tiếng Iran của từ trong tiếng Phạn Bhoja, với nghĩa là lãnh chúa, vua hay chủ nhân[43]. Vì vậy, Kamboja có thể được giải thích như là lãnh chúa hay chủ nhân hoặc vua của đất nước Kam.

Gốc từ Kam ẩn chứa nơi hay khu vực, được phản ánh trong thung lũng Kama, một khu vực nằm giữa đèo KhyberJalalabad. Nó cũng được phản ánh trong các tên gọi địa danh như Kama-daka, Kamma-Shilman, Kama-bela của Kabul; trong Kamdesh hay Kambrom, Kamich, Kama và Kamu & Kamatol của Kunar và thung lũng Bashgul. Nó cũng được phản ánh thêm nữa trong các tên gọi khu vực xa hơn như Kazal-kam và Kara-kam nằm ở hai bên của sông Oxus phía bắc Hindu Kush trong vùng thuộc TurkmenistanUzbekistan. Có mộtk con sông cũng mang tên gọi Kama tại vùng thảo nguyên nước Nga. Kambah cũng được nhắc tới như là tên gọi cho một đô thị cổ đại ở phía tây bắc Samarkhand thuộc Uzbekistan[44].

Thuật ngữ Kamoi của Ptolemy cũng nói tới người của khu vực nơi hợp lưu của hai con sông Oxus/Jaxartes. Theo tiến sĩ Seth, nó dường như rất có thể là người Kamboja cổ đại có nơi sinh sống tại nơi hợp lưu của sông Vamksu (Oxus/Amu Darya) và Syr (Jaxartes/Syr Darya) (Suguda cổ đại) và vượt xa hơn vào khu vực đồi núi của Syr. Lãnh thổ này được cấp nước bằng nhiều sông nhánh của hai sông Oxus và Jaxartes và được Ptolemy nói tới như là Komdei. Nhà sử học La Mã Ammianus Marcellinus (khoảng 325/330 - sau 391) đã coi khu vực miền núi của Suguda là Komedas[45].

Các tên gọi này dường như chỉ tới 'Komdesh' (Kambojdesh?) nơi là quê hương ban đầu của người Kamboja[46]. Ptolemy cũng mô tả rằng đây là bộ lạc được gọi khác nhau thành Komroi, Komedei hay Komoi, những người chiếm lĩnh vùng cao nguyên của Bactria và Sogdiana[47].

Al-Maqidisi trong cuốn Al-Muqhni của mình gọi người của lãnh thổ này là Kumiji, một tên gọi dường như là chỉ tới từ Kamboja trong tiếng Phạn. Komdei của Ptolemy đã từng được đồng nhất hóa với Kiumito của Huyền Trang[48]. Các học giả đã đồng nhất hóa Kiumito này như là nơi sinh sống của người Kamboja Iran[49]. Kumuda-dvipa trong Puranas được cho là nằm ở phía bắc của dãy núi Pamir trong khu vực Tartary và tương đương với Komdei của Ptolemy và Kumadas của Ammianus Marcellinus.

Nhà thơ tiếng Phạn thế kỷ 5 là Kalidasa xác nhận rằng người Huna và người Kamboja sinh sống như là các láng giềng trong các khu vực tương ứng là ây và đông thung lũng Oxus[50]. Rajatarangini (viết khoảng năm 1147-1149) của Kalhana cũng nói tới người Tukhara và Kamboja sinh sống tương ứng ở miền tây và miền đông thung lũng Oxus, trong thế kỷ 8[51].

Các học giả tin rằng Kiumito của Huyền Trang là giống như Kamboja của Raghuvamsa và của Rajatarangini và đại diện cho nhánh Iran của người Kamboja[52]. Kumuda hay Kumuda-dvipa trong các tài liệu Ấn Độ và Komdei của Ptolemy nằm trong Shaka-dvipa của các tài liệu MahabharataPuranas[53]. Komdei dường như nói tới khu vực được gọi là Parama Kamboja trong Mahabharata[54]. Nó là khu vực mà người Rishika, Parama Kamboja, Loha và các bộ lạc liên minh khác sinh sống.

Không cần thiết phải nhắc lại rằng tất cả các bộ lạc này, kể cả người Parama Kamboja, đều là người Scythia theo văn hóa vì những lý do hiển nhiên. Viết về người Rishika, tiến sĩ V. S. Aggarwala nhận xét: Tên gọi Rishika xuất hiện trong Mahabharata như là một phần của 'Shakadvipa'. Arjuna đã chinh phục người Rishika ngang qua Vakshu (Oxus), con sông chảy xuyên suốt xứ sở Shaka. Do người Parama Kamboja, Loha và Rishika tất cả đều là các bộ lạc láng giếng và liên minh trong các trận đánh chống lại Arjuna[55], điều này gợi ý mạnh mẽ rằng người Loha Transoxiana và người Parama Kamboja cũng sinh sống ở Shakadvipa hoặc Scythia.

Tiến sĩ Bailey liệt kê một vài nòi ngựa Kamboja và phát biểu rằng các nòi haya- và javana- của họ ('ngựa chạy nhanh') là nói tới những con ngựa nổi tiếng của nòi Ferghana[56]. Praja Bhata, một nhà thơ tiếng Phạn người vùng Kashmir, đồng thời là tác giả của fourth Rajatarangini khi viết về lịch sử của triều đại MoghulẤn Độ, đã gọi hoàng đế Babur như là vua Yavana tới từ Kambhoja[57]. Do Vabur (Babur) là người bản địa Fergana (thuộc KyrgyzstanTrung Á), dẫn chiếu Ấn Độ này dường như đã mở rộng lãnh thổ Kamboja (nghĩa là Parama Kamboja) gần như là xa tới tận Fergana.

Vì thế với các dẫn chứng như đã đề cập, có thể thấy rằng lãnh thổ của người Parama Kamboja nằm trong khu vực phía bên kia Imaos hay Himalaya/Hindu Kush, một khu vực mà các tài liệu tiếng Phạn cổ đại như Mahabharata gọi là Shakadvipa và các tác giả Hy Lạp cổ đại như Strabo và Diodorus xác định như là một phần của Scythia. Điều này dẫn tới kết luận rằng người Parama Kamboja, người Rishika và người Loha đều là người Scythia[58]

Theo Serge Thion: "Có vẻ như từ một vài bộ chữ khắc cho thấy người Kamboja là thị tộc hoàng gia của người Saka, được biết đến nhiều hơn dưới tên gọi Hy Lạp là người Scyth"[59].

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Người_Saka http://www.iranica.com/newsite/articles/unicode/v2... http://www.iranica.com/newsite/search/index.isc http://www.sacred-texts.com/hin/m02/m02026.htm http://tantranand.zaadz.com/blog/2006/10/genetic_j... http://boole.cs.iastate.edu/book/3-%CA%B7(%C0%FA%C... http://www.mssu.edu/projectsouthasia/history/prima... http://www.journals.uchicago.edu/AJHG/journal/issu... http://depts.washington.edu/silkroad/texts/hhshu/h... http://depts.washington.edu/silkroad/texts/weilue/... http://evolutsioon.ut.ee/publications/Kivisild2003...